kısa anlatım aşağıdadır
sunu yarışma video vs diğer dokümanlar linkler halinde verilmiştir
----
Kader: Sözlükte ölçü, miktar anlamlarına gelen
kader, terim olarak Allah'ın evrende olacak olan her şeyi belli bir ölçü, düzen
ve uyum içerisinde önceden programlamasına denir.
Kaza: Kelime anlamı Yaratma ortaya koma hüküm
Allah tarafından önceden planlanan bu
olayların zamanı gelince programa uygun olarak gerçekleşmesine kaza denir.
Örneğin; Bir insanın ne zaman doğacağının Allah
tarafından önceden planlanması kader, zamanı gelince o kişinin doğması kazadır.
Örnek soru:1-
I- Ali
2018 yılı bir ocakta Mamak’ta ilgili bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi.
II-Ali
doğduğunda Anne ve babası çok sevindiler.
III-Âli’nin göz rengi kahverengi saçları ise kumraldı.
IV-
Âli’nin yüzünde bir ben vardı.
Yukarıdaki durumlardan hangisi kaza
olarak adlandırılabilir?
A-I B-II C-III D-IV
Çözüm: Ali’nin 2018 yılının ocak ayında
ilgili bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelmesi, göz renginin kahverengi
olması, saç renginin kumral olması ve yüzünde ben olması kendi tercihi
değildir. Ali doğumu ve anne babasının sevinmesi ise kazadır. Doğru cevap ‘B’dir.
BİLGİ
Allah’ın (c.c.) her şeyi
bir ölçüye göre yaratması: Allah kâinatta yer alan her şeyi bir plan, ölçü ve
uyum içerisinde yaratmıştır. Bu ölçülü yaratılışın örneklerini hayatımızın ve
yaşadığımız kâinatın her alanında görmek mümkündür. Bu yaratılışta hiçbir
düzensizlik ve dengesizlik görülmez. Dengeyi bozan insanlardır
-----
Evrendeki
Ölçü, Düzen ve Dengeye Örnekler:
• Canlıların yaşamak için oksijen tüketmesi, bunun sonucunda
karbondioksit açığa çıkarması, bitkilerin bu karbondioksiti kullanıp oksijen
üretmesi.
• Denizlerdeki tuz oranının, deniz canlıları için
uygun ve dengeli bir seviyede olması.
• Dünya ile güneş arasındaki mesafenin, dünyadaki
canlıların yaşayabilmesi için en ideal uzaklıkta olması.
• Gezegenlerin ve yıldızların aralarındaki
mesafenin, evrendeki dengeyi ve düzeni bozmayacak şekilde olması.
• Yağmurun belli bir ölçüye göre yağması.
• Gece ve gündüzün oluşması
• Ayın hareketleri sonucu gelgit olayının oluşması
• Ay'ın dünyaya olan uzaklığı
• Atmosfer tabakasının kalınlığı
Evrendeki
Ölçü, Düzen ve Dengeye Kuran’dan Örnekler:
"Gerçekten biz her şeyi bir ölçüye göre
yarattık." (Kamer suresi, 49. ayet)
"Güneş ve ay bir hesaba göre (hareket etmekte)dir.
Yıldızlar ve ağaçlar (Allah'a) secde ederler. Göğü Allah yükseltti ve dengeyi o
koydu. Sakın dengeyi bozmayın." (Rahman suresi, 5.-8. ayetler)
"Her şeyi yaratmış, ona bir ölçü, biçim ve
düzen vermiştir." (Furkan suresi, 2. ayet)
Örnek
soru:1
Eğer ay olmasaydı; atmosferimiz yüzlerce kez daha
yoğun olacağından (Ay'ın çekim gücü atmosferimizi pamuk helva gibi
kabartmaktadır. Ay olmasaydı atmosferin toplam kalınlığı 1000.km olurdu. Şimdi
Yaklaşık 6-16 km. civarındadır) yeryüzüne güneş ışını ulaşamayacak ve
fotosentez gerçekleşemeyecekti. Bu durumda yeryüzünde yaşam da olmayacaktı.
Yukarıdaki okuma metninden, aşağıdaki
şıklardan hangisi çıkarılamaz.
A-Allah her şeyi bir ölçüye göre yaratmıştır.
B-Evrende yaşam belli plan ve program çerçevesin gerçekleşmektedir.
C- Evren kendiliğinden oluşmuştur. Kendiliğinden oluşanda da plan
aranmaz.
D- Ay örneği bize yaratılıştaki muhteşem gerçeğe inanmaya yöneltiyor.
ÇÖZÜM: Çevremizde nere bakarsak bakalım
bir düzenin, bir ölçünün olduğunu görürüz. Ay örneği biz tesadüfün
olamayacağını açıklamaktadır. Bu metinden A,B,D şıklarının çıkarımda bulunacağı
anlaşılır ‘C’ şıkkının çıkarılamaz onun için doğru cevap ‘C’ şıkkıdır.
---------
Evrendeki
Yasalar
•
Fiziksel yasalar: Madde ve enerjinin oluşumu, değişimi,
yapısı, hareketi ve maddeler arası ilişkiler ile ilgili prensiplerdir. Fiziksel
yasalar deneye, gözleme ve araştırmaya dayalı olduğu için evrensel ve değişmez
bir niteliğe sahiptir. Madde ve enerji, yapısı, değişim, aralarındaki ilişkiler, hareket ve kuvvet ile
ilgilenir. Buna göre, Allah'ın yarattığı
fiziksel yasalar denilince akla fizik biliminin ilgilendiği alanlarda Allah
tarafından var edilmiş kurallar gelir.
-Allah'ın yarattığı bir durum başka bir durumun nedeni
veya sonucu olabilir. Bu durumda hem neden olarak yaratılan kural hem de o
nedene bağlı meydana gelen sonuç Allah tarafından var edilmiştir. İkisi de
kendi kendine meydana gelmemiştir. Örneğin suyun kaynama derecesi fiziksel
kuralını Allah yaratmıştır. Buna bağlı olarak yeryüzünün herhangi bir
noktasında suların 100 derece kaynaması da Allah'ın eseridir.
Fiziksel
Yasalara Örnekler:
» Suyun kaldırma kuvveti
» Yer çekimi kanunu
» Gök cisimlerinin hareketleri
» Doğa
olaylarının (yağmur, kar, rüzgar, deprem vb) oluşması
» Suyun 100 derecede kaynaması
-
•
Biyolojik yasalar: Canlıların yapısı, beslenmesi,
korunması, gelişmesi ve üremesiyle ilgili yasalardır. Allah, canlıların
yaratılışını ve yaşamlarını biyolojik yasalara bağlamıştır.
Biyolojik Yasalara Örnekler:
» Etle beslenen hayvanların çene yapılarının otla
beslenenlerden farklı olması
» Develerin çöl iklimine uygun yaratılması
» Kuşların uçmak için kanatlarının olması
» Kutup ayılarının kalın kürklerinin olması
» Hayvanların bir kısmının yumurtlama, bir kısmının
da doğum yoluyla üremesi
» Bitki tozlarının rüzgârlar sayesinde taşınması ve
bu sayede bitkilerin birbirini aşılaması
» Balıkların suda solunum yapabilmek için
solungaçlarının olması
------
Toplumsal
yasalar
-İnsanlar arası tüm ilişkileri inceleyen
sosyoloji ve psikoloji bilimi ve neden-sonuç ilişkisi üzerine kuruludur. Sosyal
ve psikolojik kurallarla ilgili neden-sonuç ilişkilerinde yaratan Allah'tır.
Her ne kadar laboratuar ortamında deneylere varlıkları ortaya konmasa da
Allah'ın yarattığı toplumsal yasaların örneklerine toplum hayatında sıkça
rastlamak mümkündür.
Toplumsal Yasalara Örnekler:
» Sanayileşmenin artması ve tarımsal üretimin azalmasıyla köyden kente göçün hızlanması
» Eşitliğin olmadığı toplumlarda karmaşa yaşanması
» Gelir dağılımının adil olmadığı toplumlarda huzur ve barış ortamının bozulması
» Kuraklık sonucu göçlerin yaşanması
» Bireylerinin iyi bir eğitim aldığı toplumlarda huzur ve güven ortamının olması
"...Sen Allah'ın yasasında (sünnetullah'ta) hiçbir değişiklik bulamazsın..." (Fatır suresi, 43. ayet)
"Her toplumun (belirli) bir eceli vardır. Ecelleri geldiğinde onu ne bir an erteleyebilirler ve ne de bir an öne alabilirler." (A'raf suresi, 34. ayet)
----
» Sanayileşmenin artması ve tarımsal üretimin azalmasıyla köyden kente göçün hızlanması
» Eşitliğin olmadığı toplumlarda karmaşa yaşanması
» Gelir dağılımının adil olmadığı toplumlarda huzur ve barış ortamının bozulması
» Kuraklık sonucu göçlerin yaşanması
» Bireylerinin iyi bir eğitim aldığı toplumlarda huzur ve güven ortamının olması
"...Sen Allah'ın yasasında (sünnetullah'ta) hiçbir değişiklik bulamazsın..." (Fatır suresi, 43. ayet)
"Her toplumun (belirli) bir eceli vardır. Ecelleri geldiğinde onu ne bir an erteleyebilirler ve ne de bir an öne alabilirler." (A'raf suresi, 34. ayet)
----
Kaderle
İlgili Kavramlar
Ecel
ve Ömür: Her canlının sahip olduğu yaşam süresine ömür
denir. Ömrün bittiği zamana da ecel denir. Hayat ve ölüm Allah'ın takdirindedir
ve O'nun belirlediği ilahî düzen içerisinde sürüp gider.
"Allah'ın izni olmadan hiçbir kişi ölmez.
(Ölüm) belirli bir süreye kadar ertelenmiştir." (Al-i İmran suresi, 145.
ayet)
Hayır
ve Şer: Hayır kelimesi "iyi ve faydalı iş", şer
kelimesi ise "kötü iş" anlamındadır. Hayır ve şer işlemek insanın
kendi elindedir. Allah bu fiilleri insanın isteği doğrultusunda yaratır. Ancak
hayrı talep etmenin karşılığı olarak ödül, şerri talep etmenin karşılığı olarak
da ceza vereceğini bildirmiştir. Bu sebeple insanın hayra yönelmesi, şerden
uzak durması gerekir. Allah hiçbir şeyi lüzumsuz yaratmamıştır. Bizim için kötü
olan bir başkası için kötü hatta felaket olabilir. Biz bizim için iyi olanı
seçmek ve ona göre hareket etmek zorundayız. Örneğin bir aslanın hasta ceylanı
avlayıp yemesi hasta ceylan için felaket olabilir fakat o aslan için bir nimet
diğer sağlıklı ceylanların ise hastalıktan korunma yollarından biridir. Bu olay
her ne kadar aslanı hasta ceylanı öldürmesi o ceylan için şerde olsa diğer
ceylanlara hastalık bulaşmadığı için, nesillerinin devamı için hayırlıdır da.
Afet:
Allah'ın koymuş olduğu fiziksel yasalar sonucu oluşan yıkımlardır. Afetler
yeryüzünün kaderidir. Bu yüzden yeryüzünde bazen afetler meydana gelebilir.
İnsana düşen görev ise doğanın dengesini bozacak davranışlardan uzak durmak,
çevreyi korumak, afetlerle mücadele yolları geliştirmektir.
Sağlık
ve Hastalık: Hastalık Allah'tandır. Ancak Allah her
hastalığın çaresini yaratmıştır. İnsana düşen sorumluluk bu çareleri aramak ve
tedavi olmaktır. Ayrıca hastalıktan korunmak için gereken tedbirleri de almalı,
sağlık kurallarına uymalıdır.
Rızık:
Allah'ın bütün canlılara verdiği maddi ve manevi nimetlere rızık denir. Allah
yeryüzünün ve hatta evrenin nimetlerini insanın emrine vermiş, herkesin rızkını
yaratmıştır. Ancak bu nimetlere ve rızkımıza ulaşmak için çalışıp çabalamamız
gerekmektedir. Peygamberler de her biri birer meslek edinmiş, rızkını temin
etmek için çalışıp emek harcamışlardır.
Örnek
soru;1
I- Ağustos böceği değil karınca olmayı dene
II- Ecel
gelmişse baş ağrısı bahane olur.
III- Allaha güvenin ve dayanın
IV-. Her işte bir hayır vardır. Hayırda yarışınız
Verilen
atasözü ve deyimler arasında, aşağıdaki kavramlardan hangisi ile ilgili bir
örnek yoktur?
A) Tevekkül B) Emek C) Ecel D) Rızık
Çözüm; Ağustos böceği ve karıncada
emekten bahsedilmektedir, II ve III de ise ecel ve tevekkülden
bahsedilmektedir.IV de hayır ve şerde bahsedilmektedir. Rızıktan bahseden bölüm
yoktur. Doğru cevap (D) şıkkıdır.
Örnek
soru;2
Öğretmen
öğrencilerden “Emek ve Rızık” konusuyla ilgili bir ayet veya bir hadis
bulmalarını ödev olarak vermiştir.
Aşağıdaki
öğrencilerden hangisi ödevini yanlış yapmıştır?
A -Zehra “Gerçekten insan için kendi çalışmasının
karşılığından başka bir şey yoktur.”
(Necm suresi, 39. ayet)
B- Tayfun:
“Sizden herhangi birinizin sırtına bir bağ odun yükleyip onu satması,
dilenmesinden hayırlıdır…” (Hadis-i şerif)
C) Şahin : Hiç kimse kendi kazancından daha hayırlı
rızık yememiştir.” (Hadis-i şerif)
D) Aysun : “… Eğer müminler iseniz ancak Allah’a
güvenin.”(Maide suresi, 23. ayet)
“
Çözüm,
Zehra. Tayfun ve Şahin’in bulmuş oldukları ayet ve hadisler emek ve rızık
içeriklidir. Aysu’nun bulmuş olduğu ayette ise
Allaha güvenmek ve dayanmaktan bahsedilmektedir. Yani tevekkül vardır
Doğru cevap (D) şıkkıdır.
Başarı
ve Başarısızlık: Başarı kendiliğinden gelen bir şey
değildir. Allah Kur'an'da "İnsan için ancak çalıştığının karşılığı vardır."
(Necm suresi, 39. ayet) buyurmaktadır. İnsan başarılı olmak için çalışıp
çabalamalıdır. Kur'an insana bu konuda rehberlik yapmış, başarının ve
başarısızlığın sebeplerini açıklamıştır. İnsan başarısızlığa düşüyorsa, onu bu
duruma iten faktörleri bulmalı ve bunları olumlu duruma çevirmelidir. Gerçek
başarı ise Allah'ın rızasını kazanmaktır.
Tevekkül:
İnsanın bir işte başarıya ulaşabilmek için elinden gelen bütün gayreti
gösterdikten sonra işin sonucunu, yani başarıyı Allah'tan beklemesidir.
Müslüman Allah'a güvenmeli, O'na tevekkül etmelidir. Ama önce gereken bütün
hazırlıkları yapmalı, elinden gelen gayreti göstermelidir.
Örnek
soru;1
Günlerden cumaydı. Ayşe teyze erkenden kalktı ve
sabah namazını kıldı. Akşam sözleştikleri gibi kızı Zehra’yı uyandırmak için
yanına vardı. Kalk kızım namazını hiç olmazsa bu gün kıl, kahvaltımızı erkenden
yapıp hacı bayram velinin kabri başında duamızı edip, Allahtan sana yarınki LGS
sınavında yardım etmesi için dua edelim. Yaratana sığınıp tevekkülümüzü edelim.
Sana imtihanda yardım etsin. Oysaki Zehra’nın LGS sınavı umurunda değildi. Sırf
annesinin gönlü olsun diye mızmızlanarak yataktan kalktı.
Ayşe teyzenin tevekkül anlayışı İslam’ın
tevekkül anlayışına uyuyor mu?
A-
Evet İslam’ın tevekkül anlayışına böyledir.
B-
İslam’ın tevekkül anlayışına kesinlikle uymamaktadır.
C-
Ayşe teyze Zehra’nın tembellik edip çalışmadığı için çaresizlikten böyle
yapmaktadır.
D-
Ayşe teyze Allah dostlarının kabri başında yapılan duaların tembellik edilse de
kabul olacağına ve başarılacağına inanmaktadır.
Sorunu Çözümü:
İslam’ın
tevekkül anlayışı, her türlü tedbiri alıp, gerekli çalışmaları yapıp ve
elimizdeki imkânları sonuna kadar değerlendirdikten sonrasını Allaha havale
etmektir. Allah çalışıp mücadelesini yapanlara yardım eder ve kulu ile kendisi
arasına aracı konulmasını istemez. Doru cevap (B) şıkkıdır İslam’ın tevekkül
anlayışına uymaz
---------------
Üniteyle ilgili örnek dokümanlar
oyun
hikaye
video
hepsi ve daha fazlası dindersi.com sitesi ve dindersi youtube kanalında
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder